بزرگنمايي:
پیام خوزستان- تالاب بامدژ سومین تالاب مهم در استان خوزستان به شمار می‌رود که در
میان سه شهر اهواز، دزفول و شوش قرار دارد این تالاب که در سال‌های اخیر
تحت تاثیر دستکاری‌های انسانی و به ویژه بومیان منطقه کوچک و کوچکتر شده
است و اکنون به گفته فعالان محیط زیستی و ساکنان منطقه پس از پشت سرگذاشتن
40 روز از تابستان خشک شده است.
از آنجایی که وجود این تالاب در تصفیه هوای شهرهای اطراف با وجود
آلاینده‌های فراوان و تعدیل دمای هوای اهواز تاثیر به سزای دارد اما همچنان
نسبت به حفظ آن غفلت‌هایی چه از سوی مسئولان و چه از سوی جوامع محلی صورت
می‌گیرد.
هر چند برخی فعالان محیط زیستی پیشتر و در فصل بهار نسبت به خشک شدن این
تالاب هشدار داده بودند اما اکنون بیش از یک ماه است که به گفته فعالان
محیط زیستی این تالاب هر روز خشک و خشک‌تر از روز قبل می‌شود.
خشکی زودرس بامدژ
جواد الهایی‌سحر، فعال محیط زیستی در این باره می‌گوید: دایک‌های تالاب
بامدژ در زمستان به علت پر بودن تالاب شکسته می‌شود از این رو ضرورت دارد
که به منظور افزایش ماندگاری آب و پیشگیری از خشک شدن زودرس تالاب با ترمیم
دایک‌ها از این اتفاقات جلوگیری شود اما متاسفانه امسال دایک‌ها ترمیم
نشدند.
وی می‌افزود: اگر دایک‌ها ترمیم شوند تا اواخر تابستان نیز آب در تالاب
وجود داشت و پس از آن با بارندگی‌های آبان ماه مجدد آبگیری می‌شد. در سال
جاری تالاب بامدژ زودتر از موعد خشک شده است.
الهایی با اشاره به نقش تالاب بامدژ در کاهش آلودگی هوای کلانشهر اهواز
توضیح می‌دهد: این تالاب در 20 کیلومتری اهواز قرار دارد و خشک شدن آن موجب
افزایش آلودگی اهواز می‌شود از این رو اداره کل حفاظت محیط زیست استان
باید نسبت به حفظ آن توجه ویژه داشته باشد.
وی می‌گوید: در سال‌های قبل جوامع محلی و ذی‌نفعان تالاب با هزینه شخصی
اقدام به ترمیم دایک‌های تالاب می‌کردند اما پس از راه‌اندازی پاسگاه محیط
بانی، مسئول محیط‌بانی منطقه اجازه ترمیم دایک‌ها را نداد که اکنون شاهد
خشک شدن تالاب هستیم.
این فعال محیط زیستی بیان می‌کند: تالاب بامدژ از رودخانه شاوور سرچشمه
می‌گیرد. تعدادی بند نیز برای آن تعریف شده بود که بنا بود اعتبار احداث
این بندها توسط یکی از شرکت‌های واقع در آن منطقه تامین شود اما تاکنون
خبری از تکمیل آن‌ها نیست.
وی ادامه می‌دهد: با وجود این که رودخانه از کنار این تالاب می‌گذرد اما
تالاب خشک شده است که این اتفاق بسیار نگران کننده و هشدار جدی برای محیط
زیست است ...
بستن دایک‌ها نیاز به مطالعه دارد
احمد فریسات، مسئول مرکز پایش تالاب بامدژ نیز در خصوص شکستگی دایک‌های
تالاب بامدژ می‌گوید: براساس تصاویر ماهواره‌ای بخش عمده شکستگی دایک‌ها
مربوط به سال 2013 تاکنون به دلایلی همچون تصرفات و تغییرات اقلیمی است. در
حال حاضر در پائین دست تالاب چندین محل خروج آب وجود دارد که در صورت بستن
آن‌ها بدون مطالعات لازم، امکان سرریز آب خصوصا در فصل آبگیری تالاب یعنی
پاییز و زمستان به سمت زمین‌های کشاورزی مجاور تالاب خواهد شد که در این
حالت بجای حل یک مشکل؛ معضل دیگری برای کشاورزان ایجاد خواهد شد.
وی احداث دایک در تالاب را منوط به بررسی وضعیت توپوگرافی زمین عنوان
می‌کند و می‌افزاید: احداث دایک در عرصه‌های طبیعی نیاز به مطالعه دارد.
اگر این اقدام بدون مطالعه صورت گیرد آب از نقاط دیگری بالا می‌زند.
فریسات توضیح می‌دهد: برخلاف تالاب‌های هورالعظیم و تالاب شادگان دور تا
دور تالاب بامدژ با اراضی کشاورزی محصور شده است از این رو احداث دایک
بدون مطالعه موجب ورود آب به زمین‌های کشاورزی و ایجاد مشکلاتی از قِبل آن
می‌شود.
بند تاخیری در بامدژ احداث می‌شود
وی به بند تاخیری در حال احداث در تالاب بامدژ اشاره می‌کند و می‌گوید:
احداث این بند دارای سه فاز است که فاز نخست آن سازه را در برمی‌گیرد و
تمام شده است و فاز دوم آن نیز احداث یک دایک خاکی است که حدود 30 درصد
پیشرفت فیزیکی داشته است.
مسئول مرکز پایش تالاب بامدژ با اشاره به اینکه تامین اعتبار این پروژه
از سوی پتروشیمی مارون انجام می‌شود ادامه می‌دهد: فاز سوم و پایانی احداث
بند بتن ریزی دریچه‌ها است که انجام آن مشروط به تامین اعتبار است. البته
برای احداث این دریچه باید رهاسازی آب صورت گیرد تا بر اساس رهاسازی و رصد و
پایش میزان آبگرفتگی در عرصه تالاب؛ ارتفاع و میزان و نحوه چگونگی احداث
دریچه های مهار آب برآورد و تخمین زده شود.
وی با اشاره به راهکارهای کوتاه مدت برای ماندگاری بیشتر آب در تالاب
بیان می‌کند: از پیمانکار پروژه با هماهنگی دفتر فنی اداره کل خواسته شد که
جهت تهیه بیل مکانیکی و لوله‌های زیرسازی مسیر با توجه به باتلاقی بودن
مکان اقدام لازم انجام شود که طبق گفته کارشناس دفتر فنی اداره کل موضوع با
توجه به بار مالی برآورد شده نیاز به تامین اعتبار لازم اضافه بر اعتبار
اولیه پروژه باید دیده شود که این امر نیازمند هماهنگی لازم با حامی مالی
پروژه یعنی پتروشیمی مارون هست.
دایکی در تالاب وجود ندارد
سید عادل مولا، معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان
اما معتقد است در تالاب بامدژ چیزی به نام دایک وجود ندارد و دایک‌هایی که
از آن صحبت می‌شود بیرون از تالاب و اطراف زمین‌های کشاورزی هستند که توسط
خود جوامع محلی ایجاد شده‌اند.
وی می‌افزاید: به منظور نگهداشت آب در تالاب و جلوگیریی از ریختن آب به رودخانه در حال ایجاد سازه هستیم.
سازه‌های نگهداشت آب تا اسفند ماه تکمیل می‌شوند
معاون اداره کل محیط زیست خوزستان می‌گوید: سازه‌ای که در حال انجام است
تاکنون 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و با توجه به وضعیت اعتبارات
احتمالا تا بهمن و اسفند سال جاری به اتمام می‌رسد.
وی پیش از این گفته بود که در تابستان آبگیری تالاب کم است و با توجه به
شرابط دمایی بالا، تبخیر بالا و کم شدن آورد احتمال خشک شدن تالاب نیز
وجود دارد.
تالاب بامدژ علاوه بر نقش مهمی که در کاهش آلودگی هوا دارد از مهم‌ترین
زیستگاه های پرندگان مهاجر در خوزستان نیز به شمار می‌رود. از سوی دیگر
چشم انداز زیبای این تالاب نقش مهمی را میتواند در جذب گردشگر و اشتغالزایی
ایجاد کند. همچنین بخش زیادی از جوامه محلی از طریق این تالاب امرار معاش
می‌کنند.
با توجه به گفته مسئولان تکمیل بند تاخیری و سازه نگهداشت آب به منظور
حفظ تالاب تا تامین اعتبارات به طول می‌انجامد این در حالی است که محیط
زیست و طبیعت اگر آسیب ببینند و از بین بروند قابل برگشت به وضعیت قبلی خود
نیستند و فرصت احیا آن‌ها حتی میتواند برای همیشه از بین برود. اکنون
باید دید برای حفظ این ثروت طبیعی و نجات آن مسئولان متولی چه می‌کنند.