بزرگنمايي:

پیام خوزستان - آیا برخورد آلبانی با منافقین در این کشور با توافق غیر مکتوب ایران و آمریکا ارتباط دارد؟
اقدامات اخیر آلبانی علیه مقر منافقین در این کشور، آن هم در شرایطی که ایران با آلبانی روابط دیپلماتیک ندارد، این سوال را ایجاد کرده که آیا بحث منافقین و برخوردهای صورت گرفته ناشی از معامله بین تهران و واشنگتن در جریان توافق موقت است؟ زیرا توافق نانوشته اخیری که بین ایران و ایالات متحده به دست آمده فقط در موضوع هسته‌‌‌ای نیست و توافقی جامع است که مسائل امنیتی و سیاسی را نیز در برمی‌گیرد.
بنابراین دور از تصور نیست که برخورد آلبانی علیه گروهک منافقین با چراغ سبز واشنگتن و حتی بروکسل اتفاق افتاده باشد.
آلبانی جزو اتحادیه اروپا نیست و چون ذیل مقررات قضایی آن قرار ندارد و در برابر آن پاسخگو نیست، دست اروپایی‌‌‌ها در این کشور برای دادن امتیاز بازتر است. به گزارش اکوایران به نوشته میدل‌‌‌ایست ای، در 20 ژوئن، دولت آلبانی به اردوگاه اشرف 3 سازمان منافقین یورش برد و علت آن را فعالیت‌‌‌های سیاسی خرابکارانه، حملات سایبری و عملیات‌‌‌های اینترنتی مخرب عنوان کرد که برخلاف توافق منعقدشده دولت آلبانی و این سازمان است. همچنین اخیرا مقامات آلبانیایی هارد دیسک‌‌‌ها و کامپیوترهای توقیف‌‌‌شده از سازمان منافقین را به همتایان ایرانی خود تحویل دادند.
آرمین منتظری، دبیر سیاست خارجی روزنامه هم‌‌‌میهن به میدل‌‌‌ایست‌ای گفت: «مذاکراتی بین ایران و اتحادیه اروپا و بین ایران و آمریکا در جریان است. بعید نیست که ایران موضوع منافقین را با غرب مطرح کرده باشد.» منتظری گفت که او احتمال می‌دهد ایران و ایالات متحده به نوعی توافق در مورد منافقین (مجاهدین خلق) دست یافته اما بعید است که علنا اعلام شود. بنابراین، اقدامات اخیر علیه منافقین می‌تواند به عنوان یک اقدام اعتمادساز بین ایران و ایالات‌متحده در رسیدگی به دغدغه‌‌‌های دوجانبه تلقی شود. پس از یورش به اردوگاه منافقین، مقامات ایالات متحده بیانیه غیرمعمولی کوتاهی را در انتقاد از این گروه منتشر کردند.
یکی از نمایندگان وزارت خارجه آمریکا در پی این حمله گفت: «ما از حق آلبانی برای تحقیق در مورد هرگونه فعالیت غیرقانونی احتمالی در داخل خاک خود حمایت می‌‌‌کنیم.» در این بیانیه آمده است: «ایالات متحده مجاهدین خلق را یک جنبش اپوزیسیون دموکراتیک که نماینده مردم ایران باشد، نمی‌‌‌داند. وزارت امور خارجه آمریکا همچنان نگرانی‌های جدی در مورد اتهامات سوءاستفاده و آزار اعضای این سازمان دارد.» این بیانیه برای گروهی که به حمایت سطح بالا از سوی مقامات ایالات متحده عادت دارند، شوکه‌‌‌کننده بود. از جمله برای سیاستمداران غربی که این گروهک آنها را متحد خود می‌‌‌دانند، مانند لیز تراس، نخست‌‌‌وزیر سابق بریتانیا که اخیرا در یکی از رویدادهای آنها سخنرانی کرد. مایک پنس، نامزد ریاست جمهوری آمریکا و معاون سابق رئیس‌‌‌جمهور نیز از حامیان و سخنرانان جلسات منافقین بوده است.
در همین راستا، مساله منافقین در نشست اخیر سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز مورد بررسی قرار گرفت و ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در پاسخ به سوالی در مورد پیگیری‌‌‌های بین‌المللی ایران در ارتباط با گروهک تروریستی منافقین و دستگیری مریم رجوی سرکرده این گروهک تروریستی گفت: «گروهک تروریستی منافقین نمونه بارز یک سازمان جنایتکار تروریستی است و ما از دولت آلبانی انتظار داریم که مانند یک فرقه تروریستی با این سازمان تروریستی برخورد کند.» وی در بخشی دیگر از صحبت‌‌‌های خود در پاسخ به پرسش مطرح شده، اظهار کرد : «رفتارهای رهبران این فرقه تروریستی با اعضای این سازمان مصداق بارز نقض حقوق بشر است و کاملا رفتار فرقه‌‌‌ای با اعضای خود دارد و ما از جامعه بین‌المللی انتظار داریم صدای خانواده‌های اعضای گرفتار در این گروهک را بشنوند که حقوق انسانی فرزندانشان در حال پایمال شدن است.»
کنعانی همچنین گفت: «رئیس این فرقه یک شخص جنایتکار است و پرونده وی کاملا مشخص است. انتظار ایران از کشور و کشورهای پذیرنده این است که این فرد را مطابق قوانین بین‌الملل مورد تعقیب قضایی قرار داده و در اختیار ایران قرار دهند.» این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد: «تهران با استفاده از ظرفیت‌‌‌های پلیس بین‌المللی، درخواست‌‌‌های استرداد را برای تعداد قابل‌توجهی از کشورها که میزبان و محل تردد اعضای این فرقه هستند، فرستاده است.» اگر به پیشینه همکاری آلبانی با منافقین نگاهی بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که این کشور در تلاش برای راضی‌‌‌کردن واشنگتن و جلب لطف سیاسی، سال‌ها چشم خود را بر فعالیت‌‌‌های منافقین که تا سال 2012 توسط وزارت امور خارجه آمریکا به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه‌‌‌بندی می‌‌‌شد، بسته بود.
به گزارش اکو ایران، در سپتامبر سال گذشته، آلبانی با یک حمله سایبری گسترده به خدمات دولتی خود مواجه شد که باعث هک‌‌‌ اطلاعات حساس شد. تیرانا، تهران را به انجام این حمله متهم و متعاقبا روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد. بعد از اتفاقات چند سال گذشته، ناگهان آلبانی خود را وسط یک جنگ نیابتی با ایران دید و به طور کامل نفهمید که اسکان‌‌‌دادن به این گروه برای کشور چه معنایی دارد. امروز به طور جد این پرسش مطرح است که هدف آلبانی از تقابل با منافقین در این برهه چیست و آیا ارتباطی به مذاکرات و توافق نانوشته تهران و واشنگتن دارد؟
ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در این رابطه به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «سیاست آمریکا در ارتباط با سازمان مجاهدین خلق در فضای نوسان رفتاری و تاکتیکی قرار دارد؛ در اواخر دهه1990 آمریکا انگاره تروریستی بودن منافقین را مطرح کرد. این انگاره در سال‌های 2000 به بعد با تغییراتی همراه شد. علت اصلی آن را باید در تغییر مواضع و سیاست‌‌‌های آمریکا نسبت به ایران دانست.» متقی ادامه داد: «آمریکا از سال 2000، سیاست مهار پرشدت برای تغییرات بنیادی در ساختار سیاسی ایران را پیگیری کرد؛ در این شرایط بود که منافقین از لیست معاملات تروریستی خارج شدند و نه تنها مورد حمایت سرویس‌‌‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا از جمله سیا قرار گرفتند بلکه زمینه برای محدودسازی سایر گروه‌‌‌های اپوزیسیون در خارج از کشور به وجود آمد.»
به گفته استاد دانشگاه تهران، در سال‌های قرن 21، سرویس‌‌‌های اطلاعاتی عربستان، آمریکا، اسرائیل، آلمان و فرانسه اصلی‌‌‌ترین حامیان بقای سیاسی و امنیتی این سازمان محسوب می‌‌‌شدند. واقعیت آن است که بقای سازمان صرفا از طریق رادیکالیزه کردن سیاست‌‌‌ با ایران، اقتدارگرایی در داخل سازمان و قدرت پادگانی امکان‌پذیر شد. این استاد دانشگاه ادامه داد: «در سال 2022 و بعد از بحران اجتماعی ایران، آمریکا به این جمع‌‌‌بندی رسید که اولا منافقین هیچ جایگاهی در ساختار اجتماعی ایران ندارد؛ ثانیا موقعیت آنها صرفا از طریق ساختار پادگانی امکان‌پذیر است؛ ثالثا مجموعه‌‌‌های اطلاعاتی و امنیتی سازمان با طیف گسترده‌‌‌ای از سرویس‌‌‌های اطلاعاتی ارتباط دارند و به عنوان بازیگر چندجانبه عمل می‌کنند.» وی افزود: «هدف آمریکا از کنترل ابزارهای ارتباطی منافقین، شناخت شبکه‌‌‌های امنیتی و اطلاعاتی آنان در اروپا و ایالات متحده بوده است.» متقی تاکید کرد: «جدال در فضای درون ساختاری قرار داشته و آمریکا برای کنترل بازیگران گریز از مرکز با ساختاری متصلب و پادگانی از این سازوکار استفاده می‌کند.»
عبدالرضا فرجی‌‌‌راد، دیپلمات پیشین ایران درباره احتمال ارتباط داشتن حمله دولت آلبانی به مقر منافقین با توافق نانوشته ایران و آمریکا توضیح داد: «بعد از آنکه اخبار متعددی منتشر شد مبنی بر اینکه ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان و قطر در حال رسیدن به یک تفاهم هستند و حتی این بحث مطرح شد که زندانیان آزاد می‌‌‌شوند و 26 میلیارد دلار از پول بلوکه شده ایران برمی‌‌‌گردد، این امیدواری ایجاد شد که این تفاهم صورت خواهد گرفت.» وی افزود: «همزمان شاهد بودیم که در آلبانی، پلیس به مقر منافقین حمله کرد و ابزارهای غیرقانونی آنها را به تصرف خود درآورد. حمله‌‌‌ای که به دلیل مقاومت منافقین و درگیر شدن‌‌‌شان با پلیس آلبانی، حمله خشونت‌‌‌باری بود.» فرجی‌‌‌راد با بیان اینکه دولت فرانسه اجازه نداد که منافقین در سالنی در مرکز فرهنگی نشست خود را برگزار کنند، تاکید کرد: «این توقع ایجاد شد که توافقی که بین ایران و آمریکا در حال شکل گرفتن است، روی موضوع منافقین اثر گذاشته است. اما به ناگاه ما شاهد توقف مذاکرات ایران و آمریکا شدیم به صورتی که دیگر کسی صحبت از آزادی زندانیان یا بازگشت منابع مالی بلوکه شده ایران نمی‌‌‌کرد.»
به گفته این دیپلمات پیشین، بعد از آن نیز منافقین توانستند از دادگاهی در فرانسه رای بگیرند که نشست خود را برگزار کنند. همچنین از شدت عمل دولت آلبانی علیه منافقین کاسته شد. فرجی‌‌‌راد معتقد است که اگر هم بین تهران و واشنگتن در این رابطه توافقی نشده باشد اما شرایط مذاکرات به نحوی پیش رفت که آمریکا می‌‌‌خواست چراغ سبز به ایران نشان دهد. وی تشریح کرد: «اکنون از آنجا که رابطه نزدیکی بین تیرانا و واشنگتن وجود دارد و آلبانی خواسته‌‌‌های آمریکا را در ارتباط با منافقین اجرا می‌کند، اگر مذاکرات ایران و آمریکا مجددا به صورت جدی پیگیری شود و به نتیجه برسد، به نظر می‌رسد که دولت ‌‌‌آلبانی محدودیت‌های بیشتری را برای گروهک منافقین در نظر بگیرد. بنابراین شدت برخورد با منافقین بستگی دارد به اینکه چقدر گفت‌وگوهای ایران و آمریکا به سمت مثبت حرکت کند.»
حسن بهشتی‌‌‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «بدون شک آلبانی با آمریکا درباره اقدام علیه منافقین هماهنگ کرده اما نمی‌توان گفت که آمریکا نیز با ایران درخصوص این تحولات هماهنگ بوده است. هنوز مشخص نیست که چنین همکاری‌‌‌ای بین ایران و آمریکا وجود دارد یا خیر.»بهشتی‌‌‌پور ادامه داد: «دولت آلبانی در توجیه حمله به پایگاه منافقین گفته که آنها اقدامات خلاف توافقاتی که با تیرانا داشتند، انجام دادند.» این کارشناس گفت: «من به عنوان تحلیلگر باید قرائن و شواهدی دال بر توافق بین ایران و آمریکا داشته باشم تا سپس بگویم در پی آن توافق، این تحرکات در آلبانی رخ داده است. درواقع به نظر من ایران باید یک امتیاز بزرگ به غرب داده باشد تا در ازای آن، آنها به خاطر ایران به پایگاه منافقین حمله کرده باشند.» بهشتی‌‌‌پور معتقد است که مساله منافقین و حمله به پایگاه آنها برای ایران بسیار ارزشمند است و اگر طی توافقی با ایران به این پایگاه حمله شده باشد، بدون شک ایران باید امتیاز بزرگی به غرب داده باشد که از نظر من منتفی است.