چاپ

پیام خوزستان - حسین نیازبخش- آیا تا کنون به این فکر کرده اید که یک کارگر در زمان قدیم مثلا در عصر ناصر الدین شاه یا آقا محمد خان یا پیش از آن چگونه زندگی می‌کرده است؟ آیا به این اندیشیده اید که قیمت مرغ و گوشت و میوه و برنج و ملک در اعصار گذشته چگونه بوده است؟
در اسناد تاریخی رومی معمولا جزئیات زندگی در اعصار گوناگون ذکر شده است اما اسناد تاریخی فارسی معمولا از این جزئیات خالی است. با این حال، برخی مورخان به این جزئیات پرداخته اند. رستم الحکما در کتاب خود رستم التواریخ قیمت اجناس گوناگون و حقوق کارگران در عصر زندیه و قاجاریه را ذکر کرده است.
بد نیست در این گزارش مروری بر وضع زندگی اقشار متوسط و کارگر جامعه در عصر کریم خان زند داشته باشیم.
به‌خوبی می‌توان دریافت که حاکم زند توانست ایران را پس از یک دوره آشوب نظم داده و مجددا آن را به ثبات برساند.
بسیاری عصر کریم خان را دوره ثبات سیاسی ایران می دانند. مع الوصف، باید به این توجه کرد که وضعیت اقتصادی در این دوره نیز بسیار رونق داشته است. رستم الحکما جزئیات خوبی را در این زمینه ذکر کرده است.
در کتاب رستم التواریخ دستمزد روزانه یک کارگر ساده در ابتدای عصر قاجار و عصر کریم خان زند برابر با 300 دینار یعنی یک سوم قران بوده است.
در آن دوره، درآمد یک فرماندار یا حاکم، سالانه 100 تومان بود. هر تومان برابر با 10قران بود و هر تومان طلا نیز برابر با 10هزار دینار می شد. اما نباید فراموش کرد که کارگر ساده آن روز، یعنی کسی که کمترین دستمزد را می گرفت و روزانه حدود 300دینار درآمد داشت، می‌توانست از پس تامین هزینه زندگی خود در صورت کار کردن بر آید.

پیام خوزستان

در جدول زیر قیمت کالاهای اصلی در دوره کریم خان زند ذکر شده است. اگر حقوق یک کارگر در آن عصر را روزانه 300 دینار بدانیم و هر تومان را هم 10هزار دینار بدانیم، خود مقایسه کنید که وضعیت زندگی یک کارگر ساده در آن عصر چگونه بوده است.

نام کالا	مقدار	قیمت
گندم	1 مَن	50 دینار
جو	1 من	25 دینار
عدس	1 من	60 دینار
نخود	1 من	60 دینار
لوبیا	1 من	80 دینار
باقلا	1 من	15 دینار
برنج	1 من	150 دینار
ذرت نانی	1 من	20 دینار
گوشت گوسفندی	1 من	160 دینار
گوشت گاو	1 من	80 دینار
روغن خوراکی	1 من	80 دینار
هیزم	1 من (به وزن شاه)	20 دینار
ابریشم خام نتابیده	1 من	2 تومان
انگور	1 من	50 دینار
هندوانه خوب	1 عدد	40 دینار
هلوی احمر وسط	1 من	40 دینار
گلابی خوب اردلانی	1 من	80 دینار
آلوقیسی	1 من	25 دینار
کفتربچه	1 عدد	15 دینار
گیلاس	1 من	100 دینار
آلبالو	1 من	50 دینار
توت سفید	1 من	50 دینار
بادام	1 من (به وزن شاه)	300 دینار
خرمای سیاه خوب	1 من	200 دینار
شلغم	1 من	10 دینار
سبزی خوردنی	1 من	50 دینار
کاهو	1 عدد	10 دینار
عسل	1 من	600 دینار
شیره ی انگور خوب	1 بسته	200 دینار
شکر مازندرانی	1 من	400 دینار
قهوه	1 من	700 دینار
تنباکوی فارسی	1 من	700 دینار
سیب احمر خوب	1 من	50 دینار
کدو	1 عدد	20 دینار
پیاز	1 من	20 دینار
بادنجان	1 من	20 دینار
خیاز چنبر	1 من	15 دینار
رب اناری	1 بسته	200 دینار
پنیر قالبی	1 قالب	150 دینار
ماست گاوی	1 من	40 دینار
نمک	1 من	10 دینار
صابون	1 من (به وزن شاه)	400 دینار
مرغ فربه خانگی	1 عدد	50 دینار
تخم مرغ	1 عدد	5 دینار
آبغوره	1 شیشه	600 دینار
آبلیمو	1 شیشه	600 دینار
حنای خوب	1 من	600 دینار
فلفل	1 من (به وزن شاهی)	600 دینار
زردچوبه	1 من	600 دینار
زعفران	1 مثقال	20 دینار
هل	1 مثقال	5 دینار
شال رضایی اعلی	1 طاقه	15 هزار د ینار
خز خوب	1 جامه وار	15 هزار دینار
اسب خوب	1 راس	20 تومان
خر مصری	1 راس	1 تومان
گاو	1 راس	1 تومان
خانه	1 باب	10 تومان
زمین (معمولی)	1 جریب ساده	2500 دینار
زمین مشجر معنّب (انگور)	1 جریب	1 تومان
گوسفند نر فربه	1 راس	500 دینار
آهنینه آلات	1 من (به وزن شاه)	600 دینار
مسینه آلات	1 من (به وزن شاه)	2 هزار دینار
قالی خوب	1 زرع	1300 دینار
گلیم خوب	1 زرع	700 دینار