چاپ

پیام خوزستان - ایسنا/خوزستان سرپرست پژوهشکده مطالعات شهری - منطقه‌ای دانشگاه شهید چمران اهواز در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری ایسنا قرار داده است، گفت: متاسفانه اگر به متن صحبت‌ها و گزارش‌هایی که طی رواناب‌های سال‌های قبل و به ویژه در روزهای دوشنبه و سه شنبه این هفته توجه شود، مشخص می‌شود عمده نگرانی‌ها و عوامل بحران ساز قبلا در برنامه تدوین شده شهرداری وجود داشته است اما به دلیل به حاشیه رفتن برنامه، شهرداری اهواز نتوانسته است از این ظرفیت قبل از بروز بحران، بهره‌برداری لازم را به عمل آورد.

متن یادداشت دکتر یدالله مهرعلیزاده به شرح زیر است:
موضوع آب‌های سطحی از مسایلی بوده که همواره در شهر اهواز موجبات بروز مشکلاتی برای شهروندان و فعالیت‌های شهری شده است. دستاورد چنین بی‌توجهی میلیاردها تومان خسارت مادی و همچنین فشارهای روحی و روانی و اجتماعی و فرهنگی به مردم اهواز است و اهمال کاری که متاسفانه موجب تیره و تار شدن چهره شهر اهواز و استان خوزستان در افکار مردم و در سطح ملی شده است.
بحران دو روز گذشته اهواز نشان داد که برای مقابله با بحران‌ها بهترین گزینه پیش‌بینی و پیش‌نگری است. لذا در تدوین برنامه دوم توسعه شهرداری اهواز یکی از کارگروه‌ها به طور ویژه بر این موضوع اختصاص داده شد و با بهره‌گیری از افراد متخصص به تدوین اهداف، استراتژی‌ها، برنامه‌های عملیاتی، شاخص‌های عملیاتی و بازه زمانی آن پرداخته شد.
در این زمینه بررسی شاخص‌های مرتبط با جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی نشان داد که وضعیت شهرداری اهواز بحرانی است. شاخص‌هایی مانند مناطق برخوردار از GIS، نسبت ایستگاه‌های پمپاژ به کل ایستگاه‌های پمپاژ مورد نیاز، کانال و مسیرهای موجود به کل مورد نیاز، تجهیزات مورد نیاز دفع آب‌های سطحی، میزان متوسط سطح آبگیر، مدت زمان میانگین مانداب و میزان هماهنگی دستگاه‌های مختلف مرتبط با جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی؛ لذا تیم مطالعاتی با بهره‌گیری از تجارب بین‌المللی و شرایط داخلی شهر اهواز به بررسی فرصت‌ها - تهدیدها و قوت‌ها و ضعف‌های شهرداری اهواز پرداخت. در این برنامه فرصت‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی به شرح زیر دسته‌بندی شد.
مشخص شد فرصت‌هایی مانند وجود رودخانه کارون به عنوان زهکش اصلی شهر، وجود سدهای مخزنی در استان به منظور کنترل سیلاب‌ها، وجود مراکز آموزش عالی جهت مشاوره و رفع مشکلات شهرداری در شهر اهواز، مشارکت بخش خصوصی در جمع‌آوری آب سطحی، وجود مشاورین در خصوص مدیریت جمع‌آوری آب سطحی و وجود امکانات و ماشین‌آلات در سایر ادارات جهت دفع آبگرفتگی در موارد اضطراری در شهر اهواز وجود دارد.
تهدیدهای جمع‌آوری آب‌های سطحی به شرح زیر نیز در مقابل فرصت‌ها موانعی را برای جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی سبب شده است. یعنی مسطح بودن کلانشهر اهواز (نبود وجود شیب مناسب جهت دفع ثقلی آب‌های سطحی)، بالا بودن سطح آب زیرزمینی، ناکافی بودن لایروبی رودخانه کارون، کمبود ظرفیت شبکه فعلی برای دفع رواناب ناشی از بارندگی، فرسودگی شبکه فاضلاب و ناتوانی در دفع آب‌های سطحی، مشکلات اجرای طرح جمع‌آوری آب سطحی در مناطق دارای بافت‌های فرسوده، همکاری کم دستگاه‌های اجرایی و نظارتی شهری، ناپایداری سیستم برقی در زمان بارندگی، اتصال شبکه احداثی دفع آب‌های سطحی به شبکه فاضلاب و بالعکس، وقوع بارش‌های شدید کوتاه مدت، فقدان بستر مناسب سیستم‌های اطلاعاتی و نبود کمک‌های مالی دولت جهت اجرای پروژه‌های جمع‌آوری آب‌های سطحی.
از سوی دیگری قوت‌ها و ضعف‌های درونی شهرداری به شرح زیر در این گزارش توصیف شده است:
قوت‌های درون شهرداری: لایروبی کانال‌ها و مسیرهای موجود، وجود ایستگاه‌های پمپاژ در مناطق مختلف شهر، تامین منابع مالی شهرداری به همراه دستورالعمل مربوطه
ضعف‌های درون شهرداری: کمبود نیروی متخصص در شهرداری در زمینه آب‌های سطحی، کمبود منابع مالی اجرای پروژه‌های حوزه جمع‌آوری آب سطحی، کمبود امکانات و ماشین آلات در حوزه آب‌های سطحی، ناکافی بودن شبکه‌های فرعی جمع‌آوری آب‌های سطحی در سطح معابر، نبود زمین‌های مناسب جهت حوضچه‌های تاخیری فرونشست آب، استفاده کم از تکنولوژی‌ها و امکانات جدید، عدم به‌روزرسانی مطالعات جامع دفع آب‌های سطحی، برنامه‌ریزی ناکافی و تعلل در اجرای طرح جمع‌آوری آب سطحی و نبود تعامل مثبت بین شهرداری و شرکت آبفا.
برای جلوگیری از خسارت‌های آب‌های سطحی و استفاده از فرصت‌ها و کاهش تهدیدها و ضعف‌های درون شهرداری، 10 استراتژی کلیدی زیر با اولویت زمانی مشخص شد تا از سال 1397 تا 1401 به ترتیب در دستور کار برنامه عملیاتی شهرداری قرار گرفته شود.
1. بروزرسانی طرح جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی با در نظر گرفتن رودخانه کارون به عنوان زهکش اصلی
2. مطالعه اولویت بندی اجرای پروژه جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی
3. ساماندهی، تجهیز و اصلاح تاسیسات جمع‌آوری آب سطحی موجود
4. هماهنگی بین ارگان‌های مختلف به منظور استفاده از امکانات دیگر ارگان‌ها در مواجهه با آبگرفتگی و سیلاب
5. تهیه و بکارگیری امکانات و ماشین‌آلات مخصوص در نقاط آبگرفته با توجه به نبود شیب مناسب جهت تخلیه ثقلی رواناب
6. ایجاد کمیته مشورتی در زمینه جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی
7. ایجاد زیرساخت مناسب با تصویب دستورالعمل به منظور تطابق پروژه‌های عمرانی با مساله جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی و هماهنگی بین ارگان‌های مختلف عمرانی شهری
8. ایجاد بستر مناسب جهت استفاده از تکنولوژی‌ها و امکانات جدید (پیاده‌روهای متخلخل، پشت بام سبز و جمع‌آوری آب پشت بام‌ها) در کاهش رواناب شهری
9. ایجاد بستر مناسب جهت مشارکت بخش خصوصی در جمع‌آوری آب‌های سطحی
10. ایجاد بستر مناسب برای آموزش مدیران و کارشناسان متخصص شهرداری در زمینه جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی
متاسفانه اگر به متن صحبت‌ها و گزارش‌هایی که طی رواناب‌های سال‌های قبل و به ویژه در روزهای دوشنبه و سه شنبه این هفته توجه شود، مشخص می‌شود عمده نگرانی‌ها و عوامل بحران ساز قبلا در برنامه تدوین شده شهرداری وجود داشته است اما به دلیل به حاشیه رفتن برنامه، شهرداری اهواز نتوانسته است از این ظرفیت قبل از بروز بحران بهره‌برداری لازم را به عمل آورد.
بر این اساس دانشگاه شهید چمران و پژوهشگاه مطالعات برنامه‌ریزی شهری منطقه‌ای که اساسا برای ساماندهی به مسایل شهرداری اهواز و دیگر شهرداری‌های استان خوزستان تاسیس شده است، آمادگی خود را برای همکاری با این بحران شهری اعلام می‌دارد.
انتهای پیام