بزرگنمايي:

پیام خوزستان - در مورد این که نخستین گالری هنری در ایران و تهران کدام یکی است اتفاق نظری نیست. اما شاید رد پای نخستین گالری هنری را در مدرسه نقاشی صنیع‌الدوله باید یافت.

7 اردیبهشت 1241 در مدرسه صنیع‌الدوله یا همان نقاشخانه دولتی نخستین نمایشگاه هنری در ایران و تهران برپا شد. نمایشگاهی که از آثار هنرجویان هنر نقاشی مدرسه صنیع‌الدوله بود و الگویی شد برای سالهای بعد که گالری آپادانا به عنوان نخستین گالری هنری ایران افتتاح شد.
روزنامه دولت علیه ایران در شماره 520 خود که در تاریخ بیست و هفتم شوال 1278 قمری - برابر با 7 اردیبهشت 1241 شمسی- منتشر شد گزارش این نمایشگاه را نوشت و اعلام کرد که آثار صنیع‌الدوله و شاگردانش در نقاشخانه به نمایش در می‌آید و روز جمعه که روز تعطیل عمومی است ملت می‌توانند بیایند و آثار را ببیند.
برای سالها شیوه نمایش آثار نقاشی به همین صورت بود. اما در سال 1327 با افتتاح گالری آپادانا بنیان نخستین گالری مدرن ایران را در خیابان انقلاب کنونی نبش خیابان بهار تاسیس کردند. این گالری که به اسم کاشانه هنری آپادانا به کوشش محمود جوادی‌پور و حسین کاظمی و هوشنگ آجودانی با هزینه شخصی برپا شد به منظور نمایش آثار نقاشان نوگرای ایرانی بود. نخستین نمایشگاه این گالری آثار حسین کاظمی و محمود جوادی‌پور بود. در طی فعالیت گالری آپادانا نقاشانی چون احمداسفندیاری، حسین کاظمی، محمودجوادی‌پور، مهدی ویشکایی، هوشنگ پزشک‌نیا، جلیل ضیایی و جواد حمیدی را به نمایش گذاشت. بعد از این گروه ژازه تباتبایی و مارکو گریگوریان گالری استتیک را بنیان‌گذاشتن. بعد از آن بود که در سال 1342 با افتتاح تالار ایران نخستین گالری آثار متفاوت در تهران شکل گرفت. گالری ایران که به همت گروهی از هنرمندان جوان و مدرن شکل گرفته بود یک سال بعد در سوگ منصور قندریز از بنیانگذارانش به گالری قندریز معروف شد. تفاوت گالری قندریز با سایر گالری‌ها در شیوه برگزاری آثار بود. در این گالری برای نخستین بار موضوع فروش آثار مطرح شد و هنرمندان با ارائه آثارشان در گالری قندریز آثار را به فروش می‌رسانند.
گالری قندریز در 4 تیر 1343 با نمایشگاه گروهی از آثار هنرمندانی چون رویین پاکباز، فرامرز پیل‌آرام، صادق تبریزی، محمدرضا جودت، قباد شیوا، مسعودعربشاهی، منصور قندریز، سیروس مالک، فرشید مثقالی، پرویز محلاتی، مرتضی ممیز و هادی هزاوه‌ای در خیابان انقلاب نزدیک دانشگاه تهران کار خود را آغاز کرد.
در کمتر از دو سال از شکل‌گیری گالری قندریز این منیر نوشین یا معصومه سیحون بود که در حوالی خیابان جمهوری گالری خود را باز کرد. گالری که حالا بعد از پنجاه و چند سال در خیابان وزرای تهران نام قدیمی‌ترین و البته اولین گالری فعال تهران را به خود اختصاص داده است. معصومه سیحون متولد 1313 در شهر رشت بود. پدرش کارمند راه‌آهن بود و در سفرهای مختلفی که همراه او می‌رفت متوجه شد که به نقاشی علاقه‌مند است. او بعد از شرکت در کنکور وارد رشته هنرهای زیبا شد. او با ازدواج با هوشنگ سیحون معمار مشهور ایرانی و با تشویق او این گالری را به شیوه گالری‌های معروف غربی تاسیس کرد. این گالری از سال تاسیس تا امروز به همت معصومه سیحون و فرزندانش فعال است و می‌توان گفت که بهترین هنرمندان معاصر ایران از جمله سهراب سپهری، حسین زنده‌رودی مهمترین نمایشگاه‌هایشان را در گالری سیحون گذاشتند.
پژوهشگر: فرزانه ابراهیم زاده