بزرگنمايي:

پیام خوزستان - ایسنا/خوزستان یادداشت زیر توسط دکتر عباس امام (عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید چمران اهواز) نوشته شده است.

با توجه به تالیفات و ترجمه‌های دکتر عباس امام در زمینه‌های خوزستان‌شناسی و ایران‌شناسی و نیز ضرورت و اهمیت بزرگداشت یکی از اعضای هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز، خبرگزاری ایسنای خوزستان متن زیر را به دوستداران فرهنگ و تمدن ایران و خوزستان تقدیم می‌کند.
علاوه بر آموزش زبان انگلیسی و ترجمه از فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی (که هر دو از علایق و در عین حال وظایف شغلی من محسوب می‌شوند)، دستی در خوزستان‌پژوهی دارم و دلی سخت در گرو مباحث و پژوهش های ایران‌شناسی. نمی‌دانم از خوزستان‌پژوهی به ایران‌شناسی رسیدم یا برعکس، اما هر چه هست هر دو را به یک اندازه دوست می‌دارم و در حد توانایی خویش پیگیر تحولات آن‌ها. تا آنجا که به خوزستان پژوهی برمی‌گردد، همواره به خود گفته‌ام که برای استانی پهناور با جمعیتی که اکنون به پنج میلیون نفر نزدیک می‌شود، هر تحقیقی در هر زمینه‌ای و با هر گستره و عمقی ارزشمند است چراکه به گوشه گوشه‌هایی از زندگی و سرنوشت میلیون‌ها نفر باشندگان این خطه می‌پردازند و طبعا کمک به حل مشکلات این همه جمعیت انسانی کاری است در خور پاسداشت. بنابراین، از نظر من هر کسی، چه ایرانی و چه انیرانی و چه خوزستانی و چه غیرخوزستانی، به قدر ذره‌ای برای شناخت و شناساندن ابعاد گوناگون زندگانی مردمان این استان ایرانی تلاش کرده باشد، تلاشش ستودنی است.
ایران‌شناس ایرانی آرمانی من نیز روانشاد استاد ایرج افشار یزدی (1304- 1389) است که در سطح ملی و بین‌المللی شناخته شده‌تر از آن است که در اینجا من بخواهم وی را معرفی کنم، هرچند در زمان درگذشت آن مرحوم مقاله‌ای مفصل با عنوان " استاد ایرج افشار؛ ابرپژوهشگر ایران و ایران‌شناسی" (نشریه بخارا ، ش. 81، تیرماه 1390، صص 273- 280) منتشر کرده‌ام. همچنانکه درباره تلاش‌های قلمی ـ قدمی ایران‌شناسان غیرایرانی نیز کتابی با عنوان "انیرانی، در خدمت فرهنگ و تمدن ایرانی" (تهران: نشریادآوران، 1396) تالیف و منتشر کرده‌ام.
اکنون، از این دیدگاه است که استاد گرامی جناب دکتر علی بحرانی‌پور (زاده 1355خورشیدی در آبادان) را "ایرج افشار ما خوزستانی‌ها" می‌نامم. چرا ؟ چون کارنامه قلمی ـ قدمی ایشان (بخشی از آن قابل دریافت در تارنمای دانشگاه شهید چمران اهواز ـ دانشکده ادبیات ـ گروه تاریخ) با شفافیت تمام نشان می‌دهد که وی به عنوان عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز (با رتبه دانشیار) سال‌ها است در عمل پای در راه تابناک استاد ایرج افشار نهاده و همچنان در این مسیر درس آموز سیر و سلوک انفسی و آفاقی می‌کند. کارنامه وزین جناب دکتر بحرانی‌پور (مقالات، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌های راهنمایی کرده، سخنرانی‌ها، طرح‌های پژوهشی، مسافرت‌های تحقیقی ـ علمی) همگی نشان دهنده این است که ایشان طی حدودا 15 سالی که در بخش تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه شهید چمران اهواز مشغول به کار بوده‌اند چه میزان برای بررسی و کندوکاو گوشه‌گوشه تاریخ خوزستان و ایران زحمت کشیده‌اند. شاید بی‌مناسبت نباشد برای مستندسازی ادعای خود فقط و فقط به عنوان نمونه به فهرستی 15 موردی از برخی تالیفات (مقاله و پایان‌نامه) ایشان اشاره کنم:
ـ بررسی روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و چین در زمان سلطان شاهرخ تیموری
ـ تجارت خارجی ایران در زمان ایلخانان
ـ مطالعه دامنه مکانی ـ زمانی تجارت چینی الات در بندر مهروبان
ـ سیمای مجلس شورای ملی در شعر ملک‌الشعرای بهار
ـ نقش اقتصادی و مواصلاتی حکومت‌های محلی دهانه اروند رود در روابط با خلافت عباسی
ـ اقشار اجتماعی و دلایل تاریخی موثر در ابعاد توسعه زبان فارسی در عصر استیلای مغول در آسیای مرکزی
ـ تاثیر مناسبات تیموریان و سلسله مینگ در چین بر نگارگری مکتب هرات
ـ اصناف و صنایع در بازار شیراز در سده‌های 7 و 8 قمری
ـ جایگاه غیاث‌الدین جمشید کاشانی در مکتب علمی سمرقند
ـ خاستگاه‌های اقتدار و مقبولیت اجتماعی سلسله ال اینجو
ـ تاثیر سیاست‌های ایلخانان بر جابجایی مسیرهای زمینی و دریایی حج در جهان اسلام
ـ معیارهای قشربندی دریانوردان جنوب ایران در قرن 9 هجری قمری
ـ تلاش‌هایی برای بومی‌سازی مکتب آنال
ـ بررسی مناسبات ایران و سیام (تایلند) در روزگار سلطان سلیمان صفوی
ـ بررسی تحلیلی ـ سندی علل مهاجرت دسته جمعی اهالی بنادر کلات و گرزه از ولایت شیبکوه لنگه به عمانات
ـ بررسی ساختار اجتماعی دیاسپوراهای تجار مسلمان در مالابار و نقش صوفیان ایرانی در سده‌های 7 و 8 قمری
اما نکته اینجاست که دکتر بحرانی‌پور به سنت نیکوی حضرت استاد ایرج افشار، ایران‌شناسی خود را محدود به تالیفات و تحقیقات کتابخانه‌ای نکرده است. ایشان با شور و توانی خاص گیوه به پا کرده و تاکنون هزاران کیلومتر بخش‌های وسیعی از این کشور را در گرما و سرما (گاه به تنهایی، گاه با دوستان ایرانی و خارجی خویش و گاه با دانشجویان رشته تاریخ) در نوردیده است. گلگشت‌های بحرانی‌پور در کوه و بیابان، جنگل و رودخانه و چشمه‌های خوزستان، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، چهارمحال و بختیاری، اصفهان و... با گزارش‌های نوشتاری و تصویری دقیق و مفصل برای دیگران نیز همراه بوده است. هزاران عکس دیدنی و توضیحات مفصل مربوط به این سفرهای علمی ـ پژوهشی ـ تفریحی ایرانگری دکتر بحرانی را می‌توان در کانال تلگرامی "انجمن علمی تاریخ" (وابسته به گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز) به نشانی www.scu-history.ir به چشم دید و ارزش کار ایشان را قضاوت کرد.
از سوی دیگر جناب بحرانی‌پور که خود عرب هستند و اهل آبادان (و البته از چهار سالگی به دلیل تجاوز صدام دور از زادگاه خود زیسته‌اند احتمالا در استان فارس)، افزون بر دو زبان فارسی و عربی، با زبان‌های انگلیسی، فرانسه، ترکی استانبولی، آلمانی، مغولی و چینی (هر کدام را تاحدودی که به کارشان آید) آشنایی دارند. بی‌تردید برای یک مورخ ایرانگرد و جهانگرد فضیلت، آشنایی با چند زبان (یا لهجه و گویش محلی) فضیلت کمی نیست. این فضیلت ارزشمند نیز از کوشش‌های پیگیر و بی‌دریغ ایرانشناسانه استاد بحرانی‌پور حاصل شده است؛ فضیلتی که امید است دیگر دانشجویان مکتب تاریخ ایران (پیش از اسلام و اسلامی) دستیابی به آن را وجهه همت خود قرار دهند.
نکته دیگری که طی سال‌ها در کارنامه دکتر بحرانی مشاهده کرده‌ام آن است که ایشان به رغم اینکه گرایش تحصیلی ـ تخصصی‌شان تاریخ ایران دوره اسلامی است، اما خوشبختانه از ایران دوره باستان و پیش از اسلام نیز آگاهی‌های ارزشمندی دارند که هم در راهنمایی‌های چندین پایان‌نامه ذیربط این موضوع پیدا است و هم در سخنرانی‌های موردی ایشان در دانشگاه و دیگر مکان‌های فرهنگی ـ آموزشی مرتبط با طرح این زمینه. شاید ذکر فقط سه مورد سندیت ادعای مورد نظر را کفایت کند:
ـ پوشش و پوشاک زنان در ایران باستان
ـ جایگاه سیاسی و اجتماعی زن در ایران باستان با تاکید بر آرتیمیسیای هالیکارناسی از فرماندهان زن در نیروی دریایی هخامنشیان
ـ سیر تحول قشر دریانوردان در ایران عصر هخامنشیان
علاوه بر این‌ها، دیده‌ام که ایشان در ارتباطات خارجی خود نیز همواره در پی کشف حضور یا نفوذ زبان فارسی و فرهنگ و تمدن ایرانی در سرزمین‌های خارج از ایران فعلی بوده‌اند؛ نمونه‌اش خبر کشف یک روستای ایرانی تبار در کشور کره جنوبی در مسافرت به آن کشور در سال‌های اخیر بود که گزارش مستند آن را در قالب یک سخنرانی درون دانشکده‌ای ارایه نمودند و باعث شگفتی و خوشحالی همه ما ایرانی‌ها شدند. همچنین، گزارش سفر توضیحی ـ تصویری ایشان به کشور عمان که جلوه‌های بسیاری از حضور ایرانی تباران و زبان، فرهنگ و تمدن ایرانی در آن دیار را به علاقه‌مندان نشان دادند. مجموعه گسترده عکس‌های ایشان از اشیای ایرانی در موزه‌های کره جنوبی، ژاپن، آلمان و چند کشور دیگر نیز که در نشست‌های فرهنگی ـ علمی دانشکده ادبیات به نمایش گذاشته‌اند، قطعا نشانگر ذهن جستجوگر و دلبستگی فراوان ایشان به مواریث فرهنگی ـ تمدنی ایران است.
تندرستی و سربلندی این مرد خوزستانی وطن‌پرست را در خدمت هر چه بیشتر به ایران و خوزستان از درگاه خداوند خواستارم.
انتهای پیام