بزرگنمايي:

پیام خوزستان - اهواز - مدیر برنامه ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان، یکی از تجارب سیلاب اخیر در خوزستان را ضرورت گفتمان مشترک میان بخش آب و هواشناسی دانست و گفت: نیاز است که داده های هواشناسی مرتبط و متناسب با نیاز بخش آب تولید شود.
 داریوش بهارلویی در نشست تخصصی «بررسی دوره بازگشت رخداد سیل اخیر و نقش برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مخازن سدها» از سری نشست‌های واکاوی سیلاب 98-97 در سالن همایش‌های بوستان، بر ضرورت رسیدن به گفتمان مشترک با هواشناسی تاکید کرد.
وی با تشریح تجارب سیلاب اخیر خوزستان اظهار داشت: نیاز است که داده‌های هواشناسی مرتبط و متناسب با نیاز بخش آب تولید شود.
بهارلویی همچنین با اشاره به تأثیر منفی فضای مجازی در سیل اخیر گفت: یکی از تجارب سیلاب اخیر، لزوم مدیریت بهتر فضای مجازی است، زیرا مطالب منتشر شده در فضای مجازی، گاهی کارشناسان مرتبط با مدیریت سیلاب را درگیر و یا دچار تشویش و دودلی می‌کرد.
وی نقش بی بدیل سیستم‌های برخط در کنترل سیلاب و توجه ویژه به مدیریت ریسک را از دیگر تجارب سیل بهار دانست.
*بایدهای برنامه ریزی آب
وی همچنین گفت: نقش برنامه ریزی و مدیریت منابع آب یکی از بحث انگیزترین و پرچالش ترین مسائل در سیل اخیر بوده، که سوالات زیادی در افکار عمومی و حتی در میان کارشناسان ایجاد کرده است.
بهارلویی تاکید کرد: در برنامه ریزی منابع آب توجه به سه نکته حائز اهمیت است: نخست اینکه مدیریت مخازن و منابع آب بر اساس آنچه باید باشد انجام نمی‌گیرد، بلکه بر اساس آنچه هست انجام می‌شود؛ دوم اینکه مدیریت منابع آب بر اساس پیش بینی و عدم قطعیت و ریسک استوار است.
وی افزود: سومین نکته در برنامه ریزی آب این است که با وجود دشواری تصمیم گیری در منابع آب اما یک اصل همیشه ثابت است و آنکه مردمی که در پایین دست سدها زندگی می‌کنند، روستاها، شهرها و زمین‌های کشاورزی اولویت اصلی و مهم در تمام تصمیم گیری ها هستند و عدم تلفات جانی از دیگر دستاوردهای این سیلاب بوده است.
بهارلویی با اشاره به شایعاتی که در باره ذخایر سدها و عدم رهاسازی آب مطرح بود، توضیح داد: در ابتدای سال آبی حجم قابل برنامه ریزی در سدهای استان 2.3 میلیارد مترمکعب و حجم خالی سدها 4.8 میلیارد مترمکعب بوده (چهار برابر حجم سد مارون ) است.
وی افزود: سیاست بهره برداری از منابع آب در پاییز 97 نگهداشت آب و حفظ ذخایر در مخازن بود که با توجه به پیش بینی هواشناسی، ذخایر سدها و نیاز پایین دست، منطقی به نظر می‌رسد.
به گفته وی پیش بینی هواشناسی در سوم شهریور 97 شرایط نرمال بارش را در پاییز پیش بینی کرده اما خشکسالی آبشناسی را متصور بوده است.
بهارلویی اضافه کرد: در اوایل زمستان با توجه به تداوم بارش‌ها و تحلیل میزان ورودی‌های آب و چشم انداز بارشی، سیاست‌های بهره برداری از نیمه‌های آذر ماه بخصوص در حوزه‌های کرخه و دز تغییر کرد، بر همین اساس افزایش خروجی سدها آغاز و با استانداری و ستاد بحران استان هشدار داده شد که احتمال تغییرات چشمگیر در سدهای کرخه و دز و سرریز در بهار وجود دارد.
وی تاکید کرد: گمانه زنی‌ها درباره تأخیر در رهاسازی، عدم تخلیه سدها و عدم رهاسازی آب در تابستان گذشته بر مبنای اطلاعات و ارقام موجود و ارائه شده با واقعیت همخوان نبوده و صحیح نیست.
مدیر برنامه ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان گفت: در نیمه نخست سال آبی 98-97 بیش از 13 میلیارد مترمکعب آب از سدهای استان رهاسازی شد که نسبت به متوسط (هشت میلیارد مترمکعب) 45 درصد و نسبت به پارسال 98 درصد افزایش داشته است، که با توجه به شرایط ترسالی و عدم نیاز پایین دست به آب، رهاسازی‌ها تنها برای تعدیل و کنترل انجام شده بود.
*مهار 80 درصدی سیل
بهارلویی با بیان اینکه در 48 ساعت اولیه سیلاب شدید بهار 98 بیش از 80 درصد حجم عظیم سیل مهار و تعدیل شد، اظهار داشت: با در نظر گرفتن همه محدودیت‌های موجود و شدت سیل، نقش برنامه ریزی آب مخازن سدها در مهار و کنترل سیلاب بی بدلیل بوده و به رغم اتفاقات رخ داده، این برنامه ریزی به درستی انجام و اثر گذار بوده است.
وی افزود: آنچه خوزستان را در سیل متمایز کرد، همزمانی سیلاب در همه حوزه‌ها و مناطق آن است که مدیریت پیچده ای را می‌طلبید، بر همین اساس به کارگیری توان فنی و علمی متخصصان دانشگاهی و مهندسان مشاور، استفاده از نرم افزارهای به روز جهانی و تلفیق این اطلاعات و دانش با تجارب و تخصص کارشناسان این سازمان در تصمیم گیری ها ، بهترین نتایج را به همراه داشته و خسارات سیلاب را به شدت کاهش داد.
به گفته وی با وجود همه اقدامات و مدیریت مناسب انجام شده در سدها، اما بزرگی و حجم سیلاب بی نظیر رخداده موجب شد که لاجرم بخشی در پایین دست سدها متأثر شود که بیش از این قابل مهار نبوده؛ در واقع نقش مدیریت و برنامه ریزی مخازن سدها در مهار سیلاب، زمانی آشکار می‌شود که مقایسه بین آنچه اتفاق افتاده و حوادثی که در شرف وقوع بود انجام گیرد.
*سیل یک هزار ساله کرخه
کارشناس منابع آب سازمان آب و برق خوزستان همچنین در این نشست بررسی‌های انجام شده درباره وضعیت تاریخی سیلاب و بزرگی آن را در سد کرخه تشریح کرد و گفت: سد کرخه میانگین سری دبی‌های اوج سیلاب را به میزان 79 درصد کاهش داده است.
کاظم حمادی افزود: نتایج تحلیل دوره بازگشت‌های مختلف سیلاب برای دوره آماری 1337 تا 1397 نشان داد که دبی اوج سیلاب فراتر از دوره بازگشت یک هزار ساله است.
*سد و هور
مدیر گروه هیدرولوژی و منابع آب دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران نیز در این نشست بر دیدگاه‌های ترکیبی سازه‌ای و غیرسازه ای در مدیریت سیلاب تاکید کرد و گفت: در حوزه رودخانه کرخه، تالاب هورالعظیم برای افزایش یک متر ارتفاع، می‌تواند پنج میلیارد مترمکعب آب را در خود ذخیره کند و در صورتی که ارتفاع آب در این تالاب به 2 متر می‌رسید، هشت میلیارد مترمکعب آب در آن کنترل می‌شد.
وی توجه به محیط زیست را در طرح‌های مدیریت آب ضروری دانست و افزود: سیاست خارجی باید برای رفع مشکل میان ایران و عراق در مساله تالاب مرزی هورالعظیم به صورت فعال عمل کند.
*سیلاب برها ، بی اعتبار
سرپرست معاونت طرح و توسعه شبکه‌های آبیاری و زهکشی سازمان آب و برق خوزستان نیز در نشست تخصصی «تجربیات اجرایی و میدانی طرح‌های مهندسی رودخانه و مدیریت سیلاب دشت ها » از سری نشست‌های واکاوی سیلاب 98-97، بر اجرای کانال‌های سیلاب بر در استان برای مقابله با خسارات سیلاب تاکید کرد.
آرش محجوبی گفت: احداث و احیای کانال‌های سیلاب بر «نهر بحره »، «نهر مالح » و «کانال خسرج » بهترین گزینه‌ها برای کاهش آسیب‌های سیلاب است که تا کنون بارها با سازمان برنامه و بودجه برای اجرای آنها مکاتبه شده و تا کنون موفقیتی برای اختصاص اعتبارات به دست نیامده است.
وی افزود: در صورت اجرا نشدن این کانال‌ها نمی‌توان از سازمان آب و برق در کنترل سیلاب، انتظار معجزه داشته باشیم.
محجوبی با اشاره به وقوع سیلاب در حوزه رودخانه‌های مارون و زهره اظهار داشت: در این حوزه‌ها به دلیل اجرای کانال‌های سیلاب بر، با وجود وقوع سیلاب، هیچ خسارتی به پایین دست وارد نشده است.
* غیرمجازهای جنوب کارون
سیامک عباسپور کارشناس سازمان آب و برق خوزستان ساخت و سازهای غیرمجاز در مسیر سیلاب‌های کارون را تشریح کرد.
وی گفت: در مسیر «نهر بحره » به عنوان یکی از سیلاب برهای رودخانه کارون در جنوب اهواز، پنج دایک (به صورت عمود بر جهت جریان آب)، رستوران، ماهی سرا و کانال آبرسانی به کانون‌های ریزگرد با صرف هزینه گزاف احداث شده‌اند.
عباسپور یکی از مشکلات را عدم صدور مجوز بازگشایی نهر بحره عنوان کرد و افزود: تا روزهای آخر اسفند ماه هیچکس اجازه بازگشایی این مسیر را نداد با وجودی که در فروردین ماه پیش بینی کرده بودیم که دبی کارون در اهواز بالا می‌رود، مجوز بازگشایی این سیلاب بر زمانی صادر شد که آب در اهواز به شدت بالا آمده بود.
بر اساس این گزارش، نشست تخصصی یک روزه واکاوی سیلاب 98-97 امروز (سه شنبه) در سالن همایش‌های بوستان در اهواز برگزار شد.
این سمینار شامل چهار نشست تخصصی بررسی دوره بازگشت رخداد سیل اخیر و نقش برنامه ریزی و مدیریت منابع آب مخازن سدها؛ نقش پایش و مانیتورینگ میدانی، پهباد و تصاویر ماهواره‌ای در کنترل سیلاب اخیر؛ تجربیات اجرایی و میدانی طرح‌های مهندسی رودخانه و مدیریت سیلاب دشت‌ها و نقش ایمنی و پایداری سدهای خوزستان با تاکید بر سد مخزنی کرخه در سیلاب بوده است.
طغیان رودخانه‌های کرخه، دز و کارون در بهار امسال، 21 شهرستان را در خوزستان تحت تأثیر قرار داد و 374 روستا به صورت جزئی و کلی تخلیه شدند.
طبق گزارش جمعیت هلال احمر خوزستان، به 256 هزار و 701 نفر در استان (بیش از 46 هزار و 808 خانوار) امدادرسانی شده است.
9754/‏6064